Socio-historia del movimiento cooperativo en euskal herria : un nuevo ciclo para la identidad cooperativa vasca - Université de Bordeaux
Thèse Année : 2024

Socio-history of the cooperative movement in the Basque Country : a new cycle for the Basque cooperative identity

Socio-historia del movimiento cooperativo en euskal herria : un nuevo ciclo para la identidad cooperativa vasca

Euskal Herriko Kooperatiba Mugimenduaren Sozio-Historia : ziklo berri bat euskal kooperatiba nortasunerako

Socio-histoire du mouvement coopératif au Pays basque : un nouveau cycle pour l’identité coopérative basque

Miguel de la Fuente
  • Fonction : Auteur
  • PersonId : 1416077
  • IdRef : 280245742

Résumé

The thesis aims to provide a socio-historical analysis of the ideological foundations of cooperativism in the Basque Country to understand the shape of the cooperative identity. In the first part, we have diachronically sequenced the cooperative movement, dividing it into four historical cycles, among which we advocate for the emergence of a new cooperative cycle: Pre-war Cooperativism, Necessity Cooperativism, Welfare Cooperativism, and the New Cooperative Cycle. Throughout this parcours, we have sought to analyze the ideological foundations specific to each cooperative cycle, focusing on the relationship between social, religious, political, and institutional actors while considering the predominant role of the Mondragon Cooperative Experience. In doing so, we have attempted to fill a series of evident scholar gaps. In the second part, based on the analysis of new cooperative modes of action (Egitea) and new identity belongings (Izatea), we have examined the characteristics of the new historical cycle. This new cycle emerges with particularities in each territorial reality of the Basque Country. However, all the territorial perspectives share certain commonalities. The diversification of ideological foundations around new paradigms (feminism, environmentalism, the Euskera defense, or the emergence of the Social and Solidarity Economy paradigm) is the most apparent similarity. In this analysis of cooperative identity, we draw from existing literature on modern identity construction. Specifically, we analyze Charles Taylor's work, on identity construction according to professional and territorial elements. From the resulting fieldwork analysis, we also observe a process of erosion of cooperative identity. We have named this process identity disaffection. This process stems from the socio-historical transformations of cooperativism and the progressive ideological mutation characterizing the new cooperative cycle. Finally, we outline some identity recovery policies developed within Basque cooperativism and more specifically within the Mondragon Group.
La tesis trata de ofrecer un análisis sociohistórico de las matrices ideológicas del cooperativismo en Euskal Herria para comprender los mecanismos de generación de la identidad cooperativa. En la primera parte, hemos secuenciado diacrónicamente el movimiento cooperativo dividiéndolo en cuatro ciclos históricos, entre los que defendemos la emergencia de un nuevo ciclo: el Cooperativismo de Anteguerra, el de la Necesidad, el del Bienestar y el Nuevo Ciclo Cooperativo. En este parcours hemos tratado de analizar cuáles han sido las matrices ideológicas propias de cada ciclo cooperativo, centrándonos en la relación entre los agentes sociales, religiosos, políticos e institucionales, y teniendo en cuenta el papel preponderante de la Experiencia Cooperativa de Mondragon. A su vez, hemos tratado de colmar una serie de evidentes lagunas académicas. En la segunda parte, a partir del análisis de las nuevas formas de actuación cooperativas (Egitea) y de las nuevas pertenencias identitarias (Izatea), hemos analizado las características del nuevo ciclo histórico. Este nuevo ciclo emerge de forma particular en cada realidad territorial de Euskal Herria, empero con ciertas similitudes comunes. La diversificación de las matrices ideológicas en torno a nuevos paradigmas (el feminismo, el ecologismo, la defensa del euskera o la Economía Social y Solidaria) es la más aparente similitud. En este análisis de la identidad cooperativa partimos de la bibliografía existente sobre la construcción de la identidad moderna y, concretamente, de la obra de Charles Taylor. Con ello tratamos de establecer cuáles han sido los elementos de construcción de la misma, considerando su dimensión profesional y territorial. Del análisis resultante del trabajo de campo, se observa un proceso de erosión de la identidad cooperativa que hemos bautizado como desafección identitaria. Este proceso tiene su origen en las transformaciones sociohistóricas del cooperativismo y en la progresiva mutación ideológica que caracterizan al nuevo ciclo cooperativo. Finalmente, apuntamos algunas políticas de recuperación de la identidad que se desarrollan en el cooperativismo vasco y más específicamente, en el seno del Grupo Mondragon.
Tesiak Euskal Herriko kooperatibismoaren matrize ideologikoen azterketa soziohistorikoa eskaini nahi du, identitate kooperatiboa sortzeko mekanismoak ulertzeko. Lehenengo zatian, mugimendu kooperatiboa diakronikoki sekuentziatu dugu, lau ziklo historikotan banatuz. Ziklo horien artean, ziklo kooperatibo berri bat dago: Gerra aurreko kooperatibismoa, Beharraren kooperatibismoa, Ongizatearen kooperatibismoa eta Ziklo Kooperatibo berria. Parcours honetan ziklo kooperatibo bakoitzaren berezko matrize ideologikoak zein izan diren aztertzen saiatu gara, eragile sozial, erlijioso, politiko eta instituzionalen arteko harremanean zentratuz eta Arrasateko Esperientzia Kooperatiboaren paper nagusia kontuan hartuz. Horrela, hutsune akademiko nabarmenak betetzen saiatu gara. Bigarren zatian, kooperatiben jarduera-modu berrien azterketatik (Egitea) eta identitate-ezaugarri berrien azterketatik (Izatea) abiatuta, ziklo historiko berriaren ezaugarriak aztertu ditugu. Ziklo berri hau Euskal Herriko lurralde bakoitzean azaleratzen da bereziki, baina antzekotasun komun batzuekin. Paradigma berrien inguruko matrize ideologikoen dibertsifikazioa (feminismoa, ekologismoa, euskararen defentsa edo Ekonomia soziala eta solidarioa) da antzekotasunik nabarmenena. Identitate kooperatiboaren azterketa honetan identitate modernoaren eraikuntzari buruz dagoen bibliografiatik abiatzen gara, eta, zehazki, Taylorren obratik. Hori guztia haren eraikuntza-elementuak zein izan diren ezartzen saiatzeko, haren dimentsio profesionala eta lurralde-dimentsioa kontuan hartuta. Landa-lanetik ateratako azterketatik ikusten denez, nortasun kooperatiboa higatu egin da, eta identitatearen desafekzioa izena jarri diogu. Prozesu horren jatorria kooperatibismoaren eraldaketa soziohistorikoetan eta ziklo kooperatibo berriaren ezaugarri diren mutazio ideologiko progresiboan dago. Azkenik, euskal kooperatibismoan eta, zehazkiago, Mondragon Taldearen baitan identitatea berreskuratzeko garatzen diren politika batzuk aipatuko ditugu.
La thèse propose une analyse socio-historique des matrices idéologiques du coopérativisme au Pays basque afin de comprendre les mécanismes générationnels affectant l'identité coopérative. La première partie présente un séquençage diachronique de quatre cycles historiques du mouvement coopératif : le coopérativisme d'avant-guerre, le coopérativisme de la nécessité, le coopérativisme du bien-être et le nouveau cycle coopératif. Tout au long de cette trajectoire, nous avons essayé d'analyser les matrices idéologiques du coopérativisme basque en nous concentrant sur la relation entre les agents sociaux, religieux, politiques et institutionnels et en tenant compte du rôle prédominant de l'Expérience Coopérative de Mondragon. Nous avons ainsi tenté de combler les lacunes académiques existantes. Dans la deuxième partie, à partir de l'analyse des nouvelles formes d'action coopérative (Egitea, « faire ») et des nouvelles appartenances identitaires (Izatea, « être »), nous avons analysé les caractéristiques du nouveau cycle historique. Ce nouveau cycle émerge de manière spécifique à chaque réalité territoriale du Pays Basque, bien qu'il partage certaines similitudes. La diversification des matrices idéologiques autour de nouveaux paradigmes (féminisme, écologisme, défense de la langue basque, euskera, ou de l'économie sociale et solidaire) en est la caractéristique principale. Cette analyse de l'identité coopérative se fonde sur la bibliographie existante à propos de la construction de l'identité moderne, en particulier chez Charles Taylor. Il s’agit alors d'essayer de préciser les éléments de construction de l’identité coopérative, compte tenu de sa dimension professionnelle et territoriale. L’enquête de terrain révèle un processus d'érosion de l'identité coopérative que nous avons qualifié de désaffection identitaire. Ce processus trouve son origine dans les transformations socio-historiques du coopérativisme et dans la mutation idéologique qui caractérisent le nouveau cycle coopératif. Nous signalons enfin les politiques de récupération identitaire qui se développent au sein du mouvement coopératif basque et, plus particulièrement, au sein du Groupe Mondragon.
Fichier principal
Vignette du fichier
DE_LA_FUENTE_MIGUEL_2024.pdf (4.8 Mo) Télécharger le fichier
Origine Version validée par le jury (STAR)

Dates et versions

tel-04699952 , version 1 (17-09-2024)

Identifiants

  • HAL Id : tel-04699952 , version 1

Citer

Miguel de la Fuente. Socio-historia del movimiento cooperativo en euskal herria : un nuevo ciclo para la identidad cooperativa vasca. Political science. Université de Bordeaux; Universidad del País Vasco, 2024. Español. ⟨NNT : 2024BORD0151⟩. ⟨tel-04699952⟩
0 Consultations
0 Téléchargements

Partager

More